Қазіргі таңда қаржылық пирамидалар – қоғамға үлкен қауіп төндіретін заңсыз құбылыстардың бірі. Олардың басты мақсаты – азаматтарды алдап, қаржылық пайда табу. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, мұндай әрекеттер қылмыстық құқық бұзушылық болып саналады. Соған қарамастан, қаржылық сауаттылықтың төмендігі кейбір азаматтардың жалған уәделерге сеніп қалуына жол ашады. Әсіресе халық көп шоғырланған ірі мегаполис – Шымкент қаласында бұл мәселе өзекті болып отыр.
Қаржылық пирамида – қатысушылардың ақшасын тартып, оны жаңа қатысушылардың есебінен қайтаруды көздейтін заңсыз жүйе. Мұндай құрылымдар шын мәнінде пайда әкелмейді, керісінше азаматтарды алдап, материалдық шығынға ұшыратады. Әдетте ұйымдастырушылар адамдарға «жылдам байлық», «жоғары пайыздық табыс» сияқты жалған уәделер береді. Соның нәтижесінде тұрғындар қаржысын сеніп тапсырып, кейіннен алданғанын түсінеді.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде қаржылық пирамидаларды құру және оған қатысу үшін қатаң жауапкершілік белгіленген. Мұндай әрекеттер үшін:
- ірі көлемдегі айыппұлдар,
- түзету немесе қоғамдық жұмыстар,
- мүлкін тәркілей отырып, бірнеше жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы көзделген.
Бұл талаптар азаматтарды алдаудың алдын алып, қаржылық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған.
Шымкент қаласында прокуратура, полиция департаменті және мемлекеттік органдар қаржылық пирамидаларға қарсы кешенді іс-шаралар жүргізіп келеді. Қала тұрғындарына заң талаптары түсіндіріліп, қаржы ұйымдарын таңдау кезінде тек лицензиясы бар ресми мекемелерге жүгіну қажеттігі ескертілуде.
Мектептерде, колледждерде және жоғары оқу орындарында «Қаржылық сауаттылық негіздері» тақырыбында дәрістер ұйымдастырылып, жастарға қаржылық пирамидалардың белгілері мен олардың қауіптілігі түсіндіріледі. Әсіресе студенттер мен жұмыссыз жастар алаяқтардың негізгі нысанасына айналатыны жиі айтылады.
Сонымен қатар, әлеуметтік желілерде арнайы бейнероликтер жарияланып, тұрғындарға қаржылық пирамидалардың қандай зиян келтіретіні жайлы ақпарат ұсынылуда. Үкіметтік емес ұйымдар да бұл бағытта белсенділік танытып, ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын күшейтуде.
Қаржылық пирамидалармен күрестің ең тиімді жолы – халықтың құқықтық және қаржылық сауаттылығын арттыру. Құқықтық мәдениеті жоғары азамат ешқашан жалған уәделерге сенбейді, өз қаражатын қорғаудың заңды жолдарын біледі. Шымкентте осы бағытта тұрақты түрде ағартушылық жұмыстар ұйымдастырылып, тұрғындар заңға сүйеніп әрекет етуге үйретілуде.
Қаржылық пирамидалар – тек жекелеген адамдарға ғана емес, тұтас қоғамға қауіп төндіретін құбылыс. Шымкент қаласында жүргізіліп жатқан құқықтық және ақпараттық шаралар – тұрғындарды алдаудан қорғаудың сенімді құралы. Әрбір азамат тек ресми дереккөздерге сүйеніп, қаржылық шешім қабылдауда сақ болуы тиіс. Құқықтық сауаттылық деңгейі артқан сайын қоғам алдауға төзімді болып, қаржылық қауіпсіздік нығаяды.
