2025 жылы ақпараттық кеңістіктегі қауіпсіздік мәселесі әлемдік деңгейде басты назарға алынғаны белгілі. Бұл үрдіс Қазақстанға да, оның ішінде қарқынды дамып келе жатқан мегаполис – Шымкент қаласына да тікелей қатысты. Ақпараттық манипуляция, жалған деректер мен фейк жаңалықтардың таралуы қоғамда сенімсіздік туғызу, әлеуметтік араздық тудыру, тіпті мемлекеттік қауіпсіздікке қауіп келтіруі мүмкін. Осыған байланысты, Шымкент қаласында жалған ақпаратпен күресу және ақпараттық иммунитетті қалыптастыру бағытында бірқатар нақты әрі нәтижелі жұмыстар қолға алынған.
2025 жылы Шымкент қаласының әкімдігі, БАҚ өкілдері, құқық қорғау органдары, білім беру ұйымдары және үкіметтік емес ұйымдар бірлесіп, «Шынайы ақпарат – сенімді қоғам» атты кең ауқымды жобаны іске қосты. Бұл жоба ақпаратты тексеру мәдениетін қалыптастыру, азаматтарды дереккөздермен жұмыс істеуге үйрету және фейк контенттің алдын алу мақсатында жүзеге асырылуда.
Мектептер мен университеттерде ақпараттық гигиена, медиасауаттылық және критикалық ойлау сабақтары енгізілді. Жастарға жалған жаңалықтарды тану, манипуляциялық тақырыптардан сақтану, әлеуметтік желілерде жауапкершілікпен әрекет ету сияқты маңызды дағдылар үйретіліп келеді. Бұл жұмысқа өңірлік журналистер мен медиа сарапшылар да тартылып отыр.
Сонымен қатар, Шымкентте арнайы құрылған «Fact-checking орталығы» 2025 жылдың қаңтар айынан бастап жұмыс істеп келеді. Бұл орталықтың қызметі – әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде таралған даулы немесе жалған ақпараттарды сараптау, талдау және ресми түрде жоққа шығару. Fact-checking материалдары қалалық сайттарда, телеграм арналары мен мектеп парақшаларында жарияланып тұрады. Бұл шара тұрғындар арасында сенімді әрі шынайы ақпарат көздерін қалыптастыруға мүмкіндік беріп отыр.
Қалалық полиция департаменті мен прокуратура жалған ақпарат тарату фактілеріне жедел әрекет ету тетіктерін күшейтті. 2025 жылдың алғашқы тоқсанында құқық қорғау органдарына тек Шымкент қаласы бойынша 70-ке жуық жалған ақпарат тарату дерегі тіркеліп, олардың бірқатары бойынша әкімшілік және қылмыстық жауапкершілікке тарту шаралары қабылданды.
Медиасауаттылықты арттыру бағытында қалада «Тексер, сосын бөліс!», «Ақпарат – жауапкершілік», «Фейкке жол жоқ» атты челлендждер, пікірталас клубтары, онлайн марафондар мен тренингтер өткізіліп келеді. Бұл бастамаларға мектеп оқушылары, студенттер, ата-аналар мен мұғалімдер де белсенді қатысуда.
2025 жылдың тағы бір жаңалығы – Шымкент қаласының қоғамдық көлік, мемлекеттік мекемелер мен халық көп жиналатын орындарында жалған ақпараттың салдары мен оны анықтау жолдары туралы цифрлық бейнероликтер мен инфографикалар орнатылуы. Бұл тұрғындардың күнделікті өмірінде ақпараттық иммунитетті арттыруға бағытталған нақты шаралардың бірі болып отыр.
Бүгінде Шымкент қаласы ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен медиамәдениетті қалыптастыруда үлгі боларлық тәжірибеге ие. Жалған ақпарат пен манипуляцияға қарсы тосқауыл – тек мемлекеттік органның міндеті емес, әрбір азаматтың, әрбір ата-ананың, әрбір баланың ортақ жауапкершілігі екенін ұғындыру – бұл бағыттағы жұмыстың басты қағидаты.
Ақпараттың еркіндігі мен шынайылығы – қоғам тұрақтылығының кепілі. Ал Шымкент – сол тұрақтылықты сақтауда нақты ісімен үлгі болып отыр.
