2025 жылы қоғам алдында тұрған ең өткір мәселелердің бірі – жастар мен жасөспірімдер арасындағы суицидтің алдын алу. Бұл – медициналық қана емес, әлеуметтік, психологиялық және құқықтық сипаттағы күрделі проблема. Шымкент қаласында оған бейжай қарау мүлде мүмкін емес. Қалалық әкімдік, денсаулық сақтау ұйымдары, білім беру мекемелері, құқық қорғау органдары мен үкіметтік емес ұйымдар бірлесе отырып, мәселенің түпкі себептерін жоюға бағытталған кешенді шараларды іске асыруда.
2024 жылғы деректерге сәйкес, Шымкентте жасөспірімдер арасында өз-өзіне қол жұмсау әрекеттерінің өсімі тіркеліп, бұл қаладағы қауіпсіздік саясатының басты назарындағы тақырыпқа айналды. Осыған байланысты 2025 жылдың басынан «Өмір – сенің таңдауың!» атты қалалық бағдарлама іске қосылды. Бағдарламаның мақсаты – психологиялық қолдау жүйесін күшейту, эмоционалдық тұрақтылықты қалыптастыру және дағдарыс сәтінде көмекке қолжетімділікті қамтамасыз ету.
Мектептерде қауіпсіз психологиялық орта қалыптастыруға ерекше көңіл бөлінуде. Барлық білім беру ұйымдарына кәсіби психологтар бекітіліп, олардың санын арттыру бойынша жұмыс жүргізілуде. Цифрлық бақылау жүйесі енгізіліп, оқушылардың көңіл-күйі мен әлеуметтік белсенділігіне мониторинг жасалады. Мұғалімдер мен ата-аналарға арналған құқықтық және психологиялық тренингтерде балалардың күйзеліс белгілерін ерте анықтау, зорлық-зомбылықтан қорғау және заңды қолдау тетіктері түсіндіріледі.
2025 жылы Шымкент қаласында Жасөспірімдерге арналған психологиялық қолдау орталығы ашылды. Мұнда психологтар, психотерапевтер, әлеуметтік қызметкерлер, сондай-ақ кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі инспекторлар бірлесіп жұмыс істейді. Азаматтар сенім телефоны, онлайн кеңес беру және анонимді чат арқылы тәулік бойы көмек ала алады. Орталықта психологиялық қолдау ғана емес, құқықтық кеңес те беріледі – бұл ата-аналарға бала құқығын қорғау жолдарын білуге мүмкіндік береді.
Жастар ресурстық орталығы мен ерікті ұйымдар «Өмірге үмітпен қара!», «Сен жалғыз емессің!» атты мотивациялық кездесулер өткізіп, арт-терапия, музыка және спорт арқылы оң эмоциялық тәжірибе қалыптастыруға ықпал етуде.
Құқық қорғау органдары да белсенді қатысуда. Қалалық полиция департаменті әлеуметтік желілер мен мессенджерлерде қауіпті топтарды, суицидке итермелейтін контентті анықтау үшін тұрақты мониторинг жүргізеді. Мұндай ақпаратты таратқандар ҚР Қылмыстық кодексінің 105 және 124-баптары бойынша жауапкершілікке тартылуда. Сонымен қатар, «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқықбұзушылықтың алдын алу» бағдарламасы аясында полиция мектептер мен колледждерде құқықтық сауаттылық сабақтарын өткізеді.
Жоғары оқу орындарында студенттерге арналған «Психикалық денсаулық және заң» курстары енгізіліп, онда өзін-өзі қорғау, заңды көмекке жүгіну, эмоционалдық дағдарыс кезінде қайда және қалай хабарласу керектігі түсіндіріледі.
Шымкент қаласының бұл бағыттағы жұмысы тек дағдарыс салдарымен емес, оның алдын алуға бағытталған. Әрбір тұрғын психологиялық және құқықтық көмекке еркін жүгініп, қиын сәтте жалғыз қалмайтынын білуі тиіс.
Суицидтің алдын алу – бұл бүкіл қоғамның ортақ жауапкершілігі. Заң мен тәртіп қағидатына сүйене отырып, Шымкент қаласы 2025 жылы қауіпсіз, сенімді және үмітке толы ортаны қалыптастыру жолында нақты әрі жүйелі қадамдар жасауда.
