2025 жыл – цифрлық технологиялар мен онлайн қаржы құралдарының дамуымен қатар, қаржылық алаяқтықтың жаңа түрлері де жиілеген кезең. Шымкент қаласы бұл мәселені тек құқық қорғау органдарының міндеті ретінде емес, тұтас қоғам болып бірігіп шешуге тиіс қауіп деп қабылдауда. Қаржылық пирамидалар мен интернет-алаяқтыққа қарсы күрес – қала деңгейіндегі басым бағыттардың біріне айналды.
Цифрлық кеңістіктегі алаяқтық – тек жеке азаматтың мүлкіне ғана емес, қоғамдық сенімге, экономикалық тұрақтылыққа нұқсан келтіретін құбылыс. Осыған байланысты 2025 жылдың басынан бастап Шымкент қаласында «Қауіпсіз қаржы – сенімді болашақ» атты ақпараттық-ағартушылық жоба қолға алынды. Жоба аясында халыққа қаржылық сауаттылық, инвестициялық мәдениет, алаяқ схемалардан сақтану жөнінде жүйелі ақпарат ұсынылуда.
Қалалық полиция департаментінің мәліметінше, 2024 жылдың соңында тіркелген интернет-алаяқтық фактілерінің саны 2 есеге өскен. Алаяқтар әлеуметтік желілер мен мессенджерлер арқылы жалған инвестициялық жобаларды, оңай табыс табуды уәде ететін қаржы пирамидаларын белсенді түрде жарнамалаған. Осыған орай, 2025 жылы полиция бөлімшелерінде «Киберқылмыспен күрес» бөлімшелері күшейтіліп, мамандандырылған тергеушілер мен IT-мамандар тартылды.
Мектептер мен колледждерде «Қаржылық сауаттылық негіздері» атты сабақтар мен тренингтер өтіп жатыр. Бұл сабақтарда жасөспірімдерге интернет алаяқтардың әрекет ету әдістері, әлеуметтік инженерия, жеке деректерді қорғау жолдары кеңінен түсіндіріледі. Сонымен қатар, ата-аналарға арналған онлайн вебинарлар ұйымдастырылып, балаларды киберқауіптерден қалай қорғау керектігі жайлы кеңестер беріледі.
Шымкент қаласында қаржы пирамидасын құрған және жарнамалаған тұлғаларға қарсы нақты шаралар қабылдануда. 2025 жылдың алғашқы төрт айында 8 қылмыстық іс қозғалып, 3 ірі пирамида схемасы әшкереленді. Олардың қызметі тоқтатылып, зардап шеккен азаматтарға өтемақы төлеу механизмдері қарастырылуда.
Азаматтардың өз құқықтарын білуі және алаяқтықтан қорғану қабілетін арттыру мақсатында қалалық әділет департаменті мен прокуратура «Сақтан – Сақтайды!» атты ақпараттық науқан жүргізуде. Бұл бастама аясында сауда орталықтарында, ХҚКО-ларда, банктер мен базарларда ақпараттық стендтер, бейнероликтер мен жадынамалар таратылуда. Алаяқ схемалардың нақты мысалдары мен сақтану жолдары қарапайым тілмен түсіндірілген.
Тағы бір маңызды жаңалық – Шымкент қаласында іске қосылған «Киберқорғау: 109» мобильді платформасы. Бұл қосымша арқылы тұрғындар алаяқтық әрекетке тап болған жағдайда жедел түрде хабарлап, кеңес алып, заңгермен байланыса алады. Сонымен қатар, мұнда жалған инвестициялық жобалар мен күмәнді сайттар тізімі үнемі жаңартылып тұрады.
2025 жылы қоғамның ақпараттық иммунитетін қалыптастыру – қала басшылығының басты міндеттерінің бірі. Бұл ретте құқық қорғау құрылымдары ғана емес, білім беру, банк саласы, IT секторы мен медиақоғамдастықтар бірігіп жұмыс атқаруда.
Қаржылық алаяқтықпен күрес – тек салдармен емес, себеппен күресу. Осыны ескерген Шымкент қаласы барлық әлеуметтік топты қамтитын кешенді стратегияны жүзеге асыруда. Мұның түпкі мақсаты – тұрғындардың қаржылық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сенімді әрі сауатты азаматтар қоғамын қалыптастыру.
